Kennispublicatie: Verduurzaming en Brandveiligheid: Een gouden kans voor woningbouwcorporaties

Woningbouwcorporaties zijn momenteel volop bezig met het verbeteren van de energieprestaties van hun woningen. Vooral woningen met een relatief slecht energielabel (E, F en G-label) krijgen de nodige aandacht om te voldoen aan gemaakte afspraken tussen de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) en Aedes (Vereniging van woningcorporaties) over de verlaging van de verhuurderheffing, is afgesproken dat de corporatiessector uiterlijk in 2028 alle E, F en G-labels uit de sector heeft laten verdwijnen.

Terwijl deze verbeteringen noodzakelijk zijn om te voldoen aan bovenstaande afspraken, biedt dit ook een unieke kans om de brandveiligheidsvoorzieningen in deze woningen te optimaliseren. In deze kennispublicatie worden de kansen voor de brandveiligheid welke zich met deze verduurzamingsprojecten voordoen belicht.

Waarom brandveiligheid niet vergeten mag worden

Het opwaarderen van woningen met slechte energie labels vereist ingrijpende aanpassingen, zoals het verbeteren van de isolatie, het plaatsen van zonnepanelen of het vervangen van verouderde verwarmingssystemen. Deze aanpassingen zorgen voor een aanzienlijke verbetering van de woonomstandigheden, maar kunnen ook een impact hebben op de brandveiligheid van een gebouw. Bijvoorbeeld, het aanbrengen van extra isolatie kan gevolgen hebben voor de risico’s op branduitbreiding als er geen rekening wordt gehouden met aanvullende brandwerende maatregelen.

De integratie van brandveiligheidsvoorzieningen

Gezien de aard van de werkzaamheden bij het verduurzamen van woningen, is dit het ideale moment om brandveiligheid meteen mee te nemen in het proces. Vanwege de verduurzamingswerkzaamheden ervaren de bewoners overlast. Door deze werkzaamheden te combineren met het realiseren en/of opwaarderen van de brandveiligheidsvoorzieningen blijft de overlast voor bewoners beperkt tot 1 keer. Enkele belangrijke aspecten die woningbouwcorporaties in overweging zouden kunnen nemen tijdens de verduurzaming zijn:  

• Brandwerende doorvoeringen en afdichtingen
  Gezien elke woonfunctie (appartement) vanuit de vigerende bouwregelgeving moet zijn uitgevoerd als afzonderlijk brandcompartiment, worden er eisen gesteld aangaande de brandwerendheid van de omhulling van die woonfunctie. Bij woongebouwen wordt vaak geconstateerd dat doorvoeringen in de meterkasten en naar schachten vaak niet (voldoende) brandwerend zijn afgewerkt. Ook worden tijdens verduurzamingswerkzaamheden veelal zonnepanelen op het dak aangebracht. De bekabeling die hierbij aangelegd wordt zal bij het doorkruizen van eventuele  brandwerende scheidingen brandwerende afgewerkt moeten worden. Ook de (mechanische) ventilatie is ter plaatse van de brandwerende scheiding in de praktijk vaak niet voorzien van een brandwerende klep.

• Zonnepanelen
  Bij het plaatsen van zonnepanelen op het dak wordt door de brandweer geadviseerd om ter plaatse de woning scheidende wand ruimte vrij te houden van ten minste 1 meter over de brandscheiding heen, 0,5 meter aan iedere kant.
  
  
  Vrije ruimte tussen zonnepanelen
  

• Aanbrengen dakisolatie
  Dakisolatie wordt tijdens het verduurzamen van de woningen vaak op twee manieren uitgevoerd, te weten: 1. Tegen de binnenzijde van de dakconstructie, en 2. Aan de buitenzijde van de dakconstructie. Beide werkwijzen hebben belangrijke aandachtspunten om branddoorslag te voorkomen.

1. Wanneer een dakconstructie vanuit de binnenzijde wordt geïsoleerd is het belangrijk dat branddoorslag voorkomen wordt door bijvoorbeeld het aanbrengen van vlamschermen tegen het dakbeschot en om de balken.
   
   
   
   Voorbeelden van vlamschermen aan de binnenzijde van het dak (Bron: Promat)

2. Wanneer een dakconstructie van buitenaf wordt geïsoleerd dient er voldoende aandacht te zijn dat de dakconstructie ter plaatse van de brandwerende scheiding is onderbroken en ook dat de aan te brengen isolatie op deze plek voldoende (volgens testrapport) onderbroken wordt en opgevuld wordt met een onbrandbaar materiaal om zo te voldoen aan de weerstand tegen branddoorslag.
   
   
   Voorbeelden van vlamschermen aan de binnenzijde van het dak (Bron: Alert isolatie)

Bij platte daken blijkt dat er regelmatig sprake is van een plenum tussen het plafond van de woning en de bouwkundige dakconstructie. Ter plaatse van de woning scheidende wand is dit plenum regelmatig niet brandwerend dichtgezet.

Ongewenste situatie: open ruimte tussen scheidingsmuur en het dakbeschot en een schematische weergave ongewenste situatie (Bron: Handreiking Brandveiligheid van woningscheidende constructies)

Conclusie

Verduurzaming en brandveiligheid kunnen dus heel goed hand in hand gaan. Terwijl woningbouwcorporaties zich richten op het verbeteren van energieprestaties van hun woningen, biedt dit een uitgelezen kans om tegelijkertijd de brandveiligheid te verbeteren. Door brandveiligheidsvoorzieningen direct mee te nemen in het verduurzamingsproces, kunnen risico’s verminderd worden, de veiligheid van bewoners gegarandeerd worden en kunnen corporaties voldoen aan de vigerende eisen vanuit de bouwregelgeving.

Het is cruciaal om bewustwording te creëren bij alle betrokkenen, van de uitvoerende partijen tot de bewoners zelf. Een goed geïntegreerde aanpak zorgt ervoor dat de woningen niet alleen energiezuiniger worden, maar ook veiliger, wat leidt tot een betere en gezondere leefomgeving voor iedereen. Door deze werkzaamheden integraal uit te voeren, wordt de efficiëntie immers geoptimaliseerd en overlast voor de bewoners tot een minimum beperkt. Woningbouwcorporaties hebben hier een sleutelrol in en kunnen door deze integrale aanpak een belangrijke bijdrage leveren aan zowel duurzaamheid als brandveiligheid.

De uitdaging ligt nu in het bewust maken van deze kansen en het aanmoedigen van woningbouwcorporaties om brandveiligheid als een onlosmakelijk onderdeel van verduurzaming te zien. Laten we deze kans grijpen om een veiligere, duurzamere toekomst te realiseren.

Leer meer over bouwkundige brandveiligheid

Mocht u meer inzicht willen krijgen in bouwkundige brandveiligheid verwijzen wij u graag naar de opleiding ‘Specialist bouwkundige brandveiligheid’. Deze 3-daagse opleiding aangeboden door Obex Opleidingen en Trainingen geeft een volledig en integraal beeld van de bouwkundige brandveiligheidsvoorschriften en praktijktoepassingen.

Brafon Advies & Implementatie kan u ook helpen met een advies over bouwkundige, installatietechnische en organisatorische brandveiligheid. Onze consultants zijn gespecialiseerd en kunnen u middels een brandveiligheidsonderzoek een gericht advies geven.