Sinds 1 juli 2021 worden er voor nieuwbouw (en in bepaalde situaties bij verbouw) vanuit de bouwregelgeving nieuwe voorschriften gesteld aangaande de weerstand tegen rookdoorgang (WTRD). De criteria Ra en R200 zijn geïmplementeerd, waardoor de WTRD vanuit een (beschermd) subbrandcompartiment in deze situaties dient te worden bepaald op basis van de rookdoorlatendheid.
Deze wetswijziging is bedoeld om ‘koude’ rook te weren en zo de vluchtveiligheid van aanwezigen te bevorderen. Gezien het primair doel van een ventilatiesysteem het verplaatsen van lucht binnen een gebouw is, hebben deze nog vrij nieuwe voorschriften grote impact op ventilatiekanalen, welke rookwerende scheidingen doorkruisen. In een eerder geschreven kennispublicatie heeft Brafon inzicht gegeven in de sturing van brand- en rookwerende kleppen.
Traditioneel wordt dit opgelost met brand- en rookkleppen, maar in de praktijk zijn er situaties waarin alternatieve oplossingen wenselijk of noodzakelijk zijn. In dit artikel onderzoeken we de toepassing van mechanische rookwerende terugslagkleppen als gelijkwaardige oplossing binnen het huidige juridische en technische kader.
Uitgangspunten Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)
Overeenkomstig de vigerende bouwvoorschriften dient elke woonfunctie (appartement) te zijn uitgevoerd als afzonderlijk (beschermd sub-) brandcompartiment. Op basis hiervan geldt er tussen de appartementen onderling een WTRD R200 eis, conform NEN 6075 (rookverspreiding bij een temperatuur van 20ºC en 200ºC en een maximaal drukverschil van 50 Pa).
In veel woongebouwen zijn de individuele appartementen aangesloten op een gemeenschappelijk ventilatiesysteem. Deze systemen doorkruisen veelal brand- en rookscheidingen tussen (beschermde) subbrandcompartimenten. Dit brengt risico’s met zich mee, omdat rook bij brand in een appartement zich via de ventilatiekanalen naar andere woningen kan verspreiden. Hoewel rookkleppen die worden aangestuurd door rookmelders een oplossing bieden, brengen ze bij installatiewerkzaamheden en wanneer er onderhoud gedaan moet worden uitdagingen met zich mee.
Vaak zijn appartementen voorzien van een mechanisch ventilatiesysteem, waarbij de toe- en afvoerkanalen zijn aangesloten op een gemeenschappelijke verticale leidingschacht. Deze schacht kan overeenkomstig het Bbl worden beoordeeld als ruimte welke buiten een brandcompartiment moet zijn gelegen. Op basis hiervan geldt er formeel geen WTRD vanuit een appartement richting de leidingschacht, maar enkel tussen de appartementen onderling.
NEN 6075 – WTRD
Om aan de gestelde weerstand tegen rookdoorgang te kunnen voldoen worden ventilatiekanalen veelal voorzien van een brand- en rookwerende klep. Overeenkomstig paragraaf 6.3.3 van de NEN 6075 (aangestuurd vanuit het Bbl) moet een rookklep in een kanaal aangestuurd worden door een rookmelder als bedoeld in de NEN 2535 of de NEN 2555.
In afwijking hiervan voorziet de informatieve bijlage E van de NEN 6075 in alternatieve oplossingsrichtingen voor het voorkomen van rookverspreiding. Volgens E.2.3 ‘Rookklep alternatief’ kan een mechanische terugslagklep in kanalen worden toegepast om rookverspreiding te beperken. Doormiddel van deze informatieve bijlage E van de NEN 6075 kan een beroep op gelijkwaardigheid worden gedaan om invulling te geven aan de gestelde WTRD. Dit betekent dat een rookwerende terugslagklep kan worden toegepast, mits kan worden aangetoond dat deze eenzelfde mate van veiligheid biedt als de voorgeschreven oplossing (bijvoorbeeld een rookklep aangestuurd door rookdetectie).
Mechanische terugslagklep
Brand- en rookverspreiding naar andere woningen via het gemeenschappelijke ventilatiekanaal kan hierbij worden voorkomen door toepassing van een mechanische rookwerende terugslagklep (S200) in combinatie met een brandklep in de toe- en afvoerkanalen.
Bron afbeelding brandklep: https://www.rft.eu/nl-nl/producten/vlinderklep/scp
Bron afbeelding terugslagklep: https://compartcontrol.com/krs-m-koude-rookklep/
Bron afbeelding brand- en rookwerende vlinderklep sc60-cosmo-650×650-1_8145014482265.webp (650×650)
Afvoerkanaal
Bij een brand in het appartement vult het centrale afvoerkanaal zich met rook, doordat de mechanische terugslagklep van het appartement waarin de brand woedt open blijft staan. Bij hogere temperaturen zal de brandwerende klep (met smeltlood) sluiten, waardoor de thermische belasting in het gemeenschappelijke afvoerkanaal beperkt blijft. In de tijd tussen het ontstaan van de brand en het sluiten van de brandwerende klep loopt de temperatuur en de druk in het kanaal wel op. Door de mechanische terugslagklep in de aansluitkanalen naar de andere appartementen wordt voorkomen dat de stromingsrichting als gevolg van de druktoename in het kanaal kan omdraaien naar andere appartementen. Rookverspreiding zal hierdoor tussen de appartementen worden voorkomen en de rook zal worden afgevoerd naar het dak.
Toevoerkanaal
Bij een brand in het appartement wordt rookverspreiding in de eerste brandfase door de overdruk vanuit het toevoerkanaal richting het gemeenschappelijke ventilatiekanaal voorkomen.
Naarmate de brand groeit en de druk in de brandruimte toeneemt kan rookverspreiding richting het afvoerkanaal plaatsvinden, wanneer de druk in de brandruimte groot genoeg is om de ventilatie tegen te gaan (naar stroomopwaarts en -afwaarts gelegen appartementen). Wanneer de druk in de brandruimte voldoende hoog is om in het toevoerkanaal onderdruk te veroorzaken, zal de mechanische terugslagklep in het appartement waarin de brand woedt sluiten.
Aandachtspunten bij deze uitvoering zijn:
- Het ventilatiekanaal dient te voldoen aan een S200-classificatie;
- Door mogelijke (kortdurende) drukverschillen in het ventilatiekanaal kan de mechanische terugslagklep klepperen, hetgeen kan resulteren in geluidsoverlast voor de bewoners;
- De mechanische terugslagklep dient regelmatig te worden onderhouden en te worden schoongemaakt (afzetting van stof e.d.) om de functionaliteit te kunnen waarborgen;
- De hierboven omschreven potentiële oplossingsrichting betreft (gezien bijlage E van de NEN 6075 slechts informatief is) een beroep op gelijkwaardigheid.
Meer weten over brandveiligheid en rookwerendheid?
Om een volledig inzicht te krijgen in de geldende brandveiligheidsvoorschriften vanuit het Bbl wordt vanuit onze zusterorganisatie Obex Opleidingen de opleidingen ‘Brandpreventiedeskundige 1’ en ‘WBDBO & Rookwerendheid’ aangeboden.
- De opleiding ‘Brandpreventiedeskundige 1’ geeft een volledig en integraal beeld van brandveiligheid. Hiermee ligt de nadruk op het toetsen van brandveiligheid op juridisch, bouwkundig, installatietechnisch en organisatorisch gebied.
- Tijdens de opleiding ‘WBDBO & Rookwerendheid’ leert u alles over wet- en regelgeving omtrent WBDBO en brand- en rookwerendheid van bouwproducten en constructieonderdelen, het belang van een correcte brand- en rookwerendheid en wordt u aanvullend bijgepraat over mogelijke toepassingen.
